In juni 2025 werd in de Johan Cruijff ArenA in Amsterdam het rapport Vlammende ambitie gepresenteerd, een grootschalig en veelomvattend onderzoek naar de cultuur binnen de Nederlandse topsport. Uitgevoerd door onderzoeksbureau Verinorm in opdracht van NOC*NSF, en ondersteund door het ministerie van VWS, bood het onderzoek inzicht in de balans tussen prestatie, welzijn en veiligheid in de topsportomgeving .
Maar liefst 1.257 actieve topsporters, 220 coaches en 100 oud-topsporters vulden een uitgebreide vragenlijst in. Ook werden 470 diepte-interviews afgenomen, en tal van substudies uitgevoerd naar invloeden vanuit media, beleid en trainingsfaciliteiten Sportbonden uit 63 disciplines werkten mee, wat de representativiteit van het rapport enorm versterkt.
De kernconclusie: de topsportcultuur in Nederland functioneert overwegend goed. Ruim 80% van de sporters gaf aan mentaal gezond te zijn, vergelijkbaar met de algemene bevolking. Toch ervaart ongeveer een kwart structurele mentale en fysieke klachten. Daarnaast bleek dat een kwart van de deelnemers te maken heeft gehad met grensoverschrijdend gedrag zoals verbaal geweld en roddelen. Vooral vrouwelijke sporters en sporters met een migratieachtergrond meldden vaker ervaringen met discriminatie en pestgedrag.
Welzijn: één op de vijf sporters geeft aan mentaal ongezond te zijn; slaapproblemen komen opvallend vaak voor (35% vs. 26% in de algemene populatie) .
Prestatie: mentale weerbaarheid blijkt sterk samen te hangen met lichamelijk welzijn en prestatiebeleving .
Veiligheid: een sleutelpunt, vanwege ervaringen met (verbaal) geweld, pesten of discriminatie, met name door coaches of begeleiders .
Het rapport benadrukt de uniformiteit (homogeniteit) van de topsportcultuur: ongeacht sportdiscipline zijn normen en gedragingen vergelijkbaar. De relatie tussen coach en atleet blijkt cruciaal: een sterke band bevordert zowel welzijn als prestatie.
Financiële druk is eveneens herkenbaar: veel sporters durven blessures niet te melden uit angst hun financiering te verliezen — zoals A-status overflow — wat stress en onveiligheid bevordert.
André Cats, directeur topsport van NOC*NSF, benadrukte tijdens de presentatie dat de toplijn “goud niet de enige maatstaf mag zijn”; mentale en sociale veiligheid moeten gelijktijdig aandacht krijgen. NOC*NSF werkt mee aan een Werkconferentie in september om samen met bonden te bespreken hoe de aanbevelingen praktijk worden gemaakt.
Als vervolg op Vlammende ambitie wordt er ingezet op:
Vanaf 2025 draait ook de nieuwe Topsportstrategie 2032, waarin — naast prestaties — ook welzijn en maatschappelijke verrijking expliciet zijn opgenomen als strategische pijlers nocnsf.nl.
Vlammende ambitie is daarmee een mijlpaal in het erkennen van de noodzaak van een veerkrachtige, veilige en mensgerichte topsportcultuur. Het onderstreept dat prestaties duurzaam kunnen samengaan met welzijn — en biedt een stevig fundament voor beleidsverandering en coaching van high performers.
Klik hier voor het volledige rapport 'Vlammende ambitie'.