Veel mensen herkennen het: eindelijk heb je vakantie en juist dan word je ziek. Dit fenomeen is geen toeval. Het is een bekend verschijnsel dat ook wel "leisure sickness" wordt genoemd. Chronische stress kan ervoor zorgen dat je lichaam ziekte uitstelt totdat het eindelijk de kans krijgt om tot rust te komen.
Wanneer je langdurig onder spanning staat – bijvoorbeeld door werkdruk, gebrek aan slaap of een verstoorde werk-privébalans – blijft het stresshormoon cortisol verhoogd in je lichaam. Cortisol helpt je functioneren onder druk, maar onderdrukt ook je immuunsysteem. Hierdoor worden ontstekingsreacties en signalen van overbelasting tijdelijk onderdrukt.
Op het moment dat je op vakantie gaat en ontspanning toeneemt, daalt het cortisolniveau. Je lichaam krijgt dan ruimte om zich te herstellen en laat opgebouwde klachten of ontstekingen alsnog naar boven komen. Het gevolg: verkoudheid, hoofdpijn, koorts of extreme vermoeidheid.
Psycholoog Ad Vingerhoets van de Universiteit van Tilburg deed onderzoek naar dit fenomeen. Hij toonde aan dat ongeveer drie procent van de mensen regelmatig ziek wordt tijdens of vlak na vakanties of vrije dagen. Symptomen zijn onder andere hoofdpijn, spierpijn, misselijkheid en vermoeidheid. Dit wordt vaak veroorzaakt door een plotselinge omschakeling van een lange periode van stress naar rust.
Andere studies wijzen uit dat het lichaam moeite heeft met een abrupte overgang van constante alertheid naar ontspanning. Daardoor komt het immuunsysteem ineens op gang en kunnen sluimerende klachten aan het licht komen.
Ziek worden tijdens je vakantie is vaak een teken dat je lichaam eerder al signalen gaf, maar die door stress zijn onderdrukt. Door structureel beter voor jezelf te zorgen, een gezonde balans aan te houden en ontspanning tijdig in te bouwen, voorkom je dat je lichaam het op vakantie in één keer opgeeft.